Strofant wdzięczny to przepiękna ozdobna roślina z rodziny toinowatych, występująca naturalnie jedynie na okołorównikowej strefie Afryki. Roślina ta wyróżnia się wielkimi, bladoróżowymi kwiatami, owoc zaś zawiera 100-200 lancetowatych, niewielkich nasion, które zawierają silnie działające glikozydy nasercowe. Najważniejsze z nich to uabaina oraz strofantydyna. W nasionach odkryto także wysoką obecność alkaloidów, saponin oraz cholinę, czyli tzw. witaminę B4 - odpowiadającą za prawidłowe działanie układu nerwowego.
Uabaina - insulina serca
Uabaina pozyskiwana z soku miąższowego innej afrykańskiej rośliny - Acokanthera schimperi była substancją wykorzystywaną do nacierania strzał somalijskich wędrownych ludów, polujących na duże, dzikie zwierzęta. Uabaina podana domięśniowo bardzo szybko i w sposób wysoce toksyczny i niebezpieczny powoduje zaburzenia funkcjonowania układu krwionośnego i ustanie pracy serca. Proces ten choć brzmi niebezpiecznie, w przypadku polowań miał na celu po prostu przyspieszenie śmierci zwierzęcia i ograniczenie jego cierpienia.
Ta sama substancja podana doustnie zwierzęciu czy człowiekowi wykazuje jednak bardzo znikomą biodostępność i w związku z jej niską zawartością w organizmie może być stosowana leczniczo - do zwalczania zaburzeń pracy serca. Mimo, że dziś uabaina nie jest już dopuszczona do stosowania w większości krajów świata w leczeniu niewydolności serca, to jednak nadal niektórzy lekarze opowiadają się za jej dożylnym (kontrolowanym) lub doustnym stosowaniem w chorobach takich jak dusznica bolesna, czy zawał mięśnia sercowego. Pozytywne właściwości niewielkich dawek uabainy w w profilaktyce i leczeniu tych dwóch zaburzeń zostały udokumentowane w kilku badaniach (link poniżej).
Strofantydyna to druga substancja lecznicza wykazująca zbawienne działanie na zaburzoną pracę serca. Należy do glikozydów nasercowych, czyli związków fitochemicznych hamujących działanie naszej wewnętrznej pompy ATPazy sodowo-potasowej, znajdującej się komórkach ciała. Zahamowanie produkcji tego enzymu powoduje wyciszenie pracy komórek np. pobudzonego układu nerwowego, czy zaburzonej pracy serca.
Najpopularniejszą rośliną w Polsce, zawierającą glikozydy nasercowe jest naparstnica. Stosowanie wyciągów z tej rośliny powinno odbywać się w sposób kontrolowany i zgodny z zalecanymi dawkami, ponieważ jej przedawkowanie może przynieść niebezpieczny skutek. Jest szczególnie polecana przy stanach napięcia nerwowego, nerwicy serca, dusznicy, stanów przedzawałowych czy tachykardii. Przy jej stosowaniu koniecznie jest również z zapoznaniem się z możliwymi niekorzystnymi interakcjami z lekami, które pacjent przyjmuje. Glikozydy nasercowe to szczególnie silne i interaktywne substancje.
Strofantydyna, niestety niedostępna w Polsce, przyjęta w stanie przedzawałowym może uratować życie. Kilka kropel wyciągu etanolowego z nasion egzotycznego strofanta przyjęte doustnie skutecznie opóźniają niedotlenieniu mięśnia sercowego, mocno rozszerzając naczynia wieńcowe. Warto mieć ten naturalny lek w swojej domowej apteczce.